Pojęcie inwestycji, od którego należy rozpocząć, należy do kategorii pojęć ekonomicznych, a nie prawnych. Ekonomiści określają inwestycję jako nakłady gospodarcze zmierzające do stworzenia nowych lub powiększenia istniejących już składników majątku trwałego. Natomiast proces inwestycyjny jest kompleksem stale powtarzających się działań ludzkich, zmierzających do zaspokojenia określonych potrzeb przez uzyskanie obiektów majątku trwałego. Działalność inwestycyjna może polegać na budowie, rozbudowie, przebudowie budynków lub budowli albo na nabyciu maszyn, urządzeń technicznych lub inwentarza wyposażeniowego obiektów budowlanych. Przy realizacji inwestycji budowlanych mogą występować obie formy tej działalności.

Przedsięwzięcie inwestycyjne to inwestycja obejmująca zakresem rzeczowym kompleksowo inwestycję podstawową wraz z inwestycjami towarzyszącymi i wspólnymi. Przedsięwzięcie inwestycyjne, zależnie od charakteru i wielkości, obejmuje jedno lub kilka zadań inwestycyjnych. Wielkie inwestycje przemysłowe stanowią z reguły przedsięwzięcia inwestycyjne realizowane etapami nieraz przez wiele lat. Podobnie jest w przypadku inwestycji budowlanych, w których najważniejszym elementem traktowanym całościowo jest obiekt budowlany traktowany jako budowla.

Całokształt czynności, które trzeba podjąć w celu zrealizowania inwestycji budowlanej określamy mianem procesu inwestycyjnego, natomiast czas potrzebny na zrealizowanie inwestycji należałoby określić mianem cyklu inwestycyjnego. Cykl taki obejmuje okres potrzebny na wykonanie wszystkich czynności podejmowanych w toku realizacji inwestycji budowlanej. Za początek takiego cyklu należy przyjąć moment rozpoczęcia czynności polegających na programowaniu inwestycji, a jako zakończenie moment oddania inwestycji do eksploatacji.

Od samego cyklu inwestycji należy odróżnić cykl budowy, czyli czas potrzebny na wybudowanie składających się na przedsięwzięcie lub zadanie inwestycyjne obiektu bądź obiektów i wykonanie robót nie dających w efekcie obiektów, a zatem okres od rozpoczęcia podstawowych robót budowlano-montażowych aż do oddania inwestycji do eksploatacji. Różnorodność czynności, które składają się na proces inwestycyjny spowodowała potrzebę ich podziału na grupy nazwane fazami. Najwięcej zwolenników ma podział na fazy:
• programowania
• planowania
• projektowania
• wykonawstwa
• eksploatacji

Ostatnio jednak coraz częściej stosuje się podział procesu inwestycyjnego na dwa zasadnicze etapy:
• przygotowania
• realizacja inwestycji

i dopiero w ramach każdego z nich rozróżnia się jego fazy. Tak więc na etap przygotowania składają się fazy: analizy i oceny potrzeb, programowania, planowania i projektowania. Etap realizacji obejmuję fazę wykonawstwa. A zatem proces inwestycyjny w budownictwie to proces dopełnienia szeregu czynności zmierzających do osiągnięcia pożądanego celu, jakim jest obiekt budowlany. Proces inwestycyjny w budownictwie normuje ustawa Prawo budowlane, bez której proces ten nie mógłby się odbyć.

Określenie "prawo budowlane" nie jest określeniem jednoznacznym. Może ono być wiązane z tekstem ustawy o takim tytule, bądź z ustawą wraz z aktami normatywnymi wydawanymi na jej podstawie i w celu jej wykonania. W mowie potocznej określenia tego używa się niekiedy w znaczeniu najszerszym, obejmującym wszystkie akty prawne z zakresu prawa administracyjnego, dotyczące budownictwa a normujące nie tylko proces budowlany, lecz także wiążące się z nim zagadnienia - zagospodarowania przestrzennego gospodarki terenami budowlanymi, ekonomiczne, finansowe, zatrudnienia, ochrony środowiska i inne.

Prawo budowlane jest częścią ładu prawnego demokratycznego państwa prawa. Jest fundamentem porządku prawnego budownictwa. Budownictwo jest dziedziną działalności człowieka, w której są podejmowane rozstrzygnięcia ekonomiczne, organizacyjne, prawne i jeszcze inne. Człowiek występujący w budownictwie jako podmiot, realizuje prawa i spełnia obowiązki nakreślone ustawą i innymi aktami normatywnymi. Przepisy te tworzą i utrzymują oraz zapewniają ład prawny w budownictwie.  Warto wspomnieć pokrótce jak dokonała się zmiana podstawowych zasad prawnych w budownictwie, gdyż są one podstawą podejmowania wszelkich działań mających na celu przeprowadzenie budowlanego procesu inwestycyjnego.

Fundamentem ładu prawnego w budownictwie jest ustawa z dnia 31 stycznia 1961 roku – Prawo budowlane (Dz. U. Nr 7, poz. 46), która zastąpiła rozporządzenia Prezydenta Rzeczpospolitej z dnia 16 lutego 1928 roku o prawie budowlanym i zabudowaniu osiedli (Dz. U. z 1939 roku Nr 77, poz. 514). Po 1945 roku niejednokrotnie podejmowano prace nad projektem nowego prawa budowlanego, jednakże dopiero uchwała z 1954 roku Działu Budownictwa Prezydium Rządu dała początek pracom, które doprowadziły do przygotowania projektu ustawy uchwalonej przez Sejm w 1961 roku. Uchwała ta powołała do życia specjalną komisję przy Urzędzie Rady Ministrów do opracowania prawa budowlanego. Już na wstępie swych prac Komisja ta przyjęła założenie, że nowe prawo budowlane powinno służyć podniesieniu kulturalnego, technicznego i ekonomicznego poziomu budownictwa.

Kierunki rozważań węzłowych zagadnień prawnych budownictwa zostały opracowane z udziałem licznego grona specjalistów spośród architektów, inżynierów i prawników w latach 1954 – 1956 i ujęte w formie tez prawa budowlanego. Tezy te zostały przedyskutowane na specjalnych zebraniach w organizacjach społecznych. Liczne wypowiedzi zostały także opublikowane. Następnie tezy te zostały rozważone na naradzie w Urzędzie Rady Ministrów w maju 1956 roku i stały się podstawą opracowania projektów aktów normatywnych przez Komisję, która w zmienionym nieco składzie funkcjonowała przy Komitecie do Spraw Urbanistyki i Architektury.

Projekty aktów normatywnych były z kolei w 1957 roku uzgodnione z resortami, opiniowane przez prezydia wojewódzkich rad narodowych i stowarzyszenia społeczne, a następnie w 1958 roku rozważane przez Kolegium Komitetu do Spraw Urbanistyki i Architektury, a w 1959 roku przez Kolegium Ministerstwa Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych. Wreszcie Komitet Budownictwa, Urbanistyki i Architektury przygotował ostateczny tekst projektu ustawy o prawie budowlanym, który po uchwaleniu przez Radę Ministrów został przekazany do Sejmu w 1960 roku i stał się ustawą w 1961 roku.

Droga od projektu do uchwalenia ustawy Prawo budowlane była trudna, żmudna i uciążliwa. Przypadła ona na okres ustępowania systemu centralnego planowania i zarządzania oraz pojawiania się pierwszych elementów regulacji prawnej, zmierzającej do gospodarki rynkowej. Prawodawca, budujący podwaliny prawne gospodarki rynkowej, miał obowiązek ograniczenia zakresu działania przymusu w prawie budowlanym na rzecz zwiększenia w działaniach swobodnej inicjatywy, przedsiębiorczości, decyzji i odpowiedzialności podmiotów działających w budownictwie.

Wieloletnie prace nad projektem prawa budowlanego były prowadzone z niebywałą wytrwałością i po szeregu nowelizacji i zmian w prawie budowlanym obecnie dysponujemy ustawą Prawo budowlane z dnia 11 lipca 2003 roku. Praktycznie każda nowelizacja wprowadzała zmiany mające na celu upraszczanie procedur administracyjnych w procesie budowlanym.

Ustawa Prawo budowlane składa się z 11 rozdziałów:
1. Przepisy ogólne
2. Samodzielne funkcje techniczne w budownictwie
3. Prawa i obowiązki uczestników procesu budowlanego
4. Postępowanie poprzedzające rozpoczęcie robót budowlanych
5. Budowa i oddanie do użytku obiektów budowlanych
6. Utrzymanie obiektów budowlanych
7. Katastrofa budowlana
8. Organy administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego
9. Przepisy karne
10. Odpowiedzialność zawodowa w budownictwie
11. Przepisy przejściowe i końcowe

Prawo budowlane opiera konstrukcję reglamentacji administracyjnej na fazach lub stadiach procesu budowlanego. Rozdział 4 traktuje bowiem o postępowaniu poprzedzającym rozpoczęcie procesu budowlanego, rozdział 5 stanowi o budowie i oddawaniu obiektów budowlanych do użytku, kolejny rozdział 6 mówi o utrzymywaniu już istniejących budynków. Według tej konstrukcji ułożone są postanowienia Prawa budowlanego dotyczące praw i obowiązków uczestników procesu budowlanego oraz kompetencje organów administracji architektoniczno-budowlanej i nadzoru budowlanego. Dopełnieniem owych stadiów postępowania są przepisy o postępowaniu, w wypadku zaistnienia katastrofy budowlanej, która może nastąpić zarówno w czasie budowy, jak też po wybudowaniu obiektu.

Proces budowlany jest pojęciem ustawowym. Ustawa Prawo budowlane jest zasadniczym aktem prawnym regulującym proces budowlany. Zakres prawa budowlanego określony w art. 1 odpowiada pojęciu ściśle rozumianego prawa budowlanego, jako zespołu przepisów prawnych regulujących proces budowlany. Ustawa Prawo budowlane ani inne ustawy nie definiują pojęcia procesu budowlanego, posługuje się nim powszechnie język prawniczy dla oznaczenia zespołu określonych prawem budowlanym powinności związanych z budową. Pojęcie procesu budowlanego w ustawie Prawo budowlane jest użyte zaledwie dwukrotnie (art. 17 i 89), nie mniej jednak, ze względu na swą przydatność, zostało ono w wyniku teoretycznych rozważań nad zakresem prawa budowlanego rozbudowane i zaakceptowane w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Przez proces budowlany należy rozumieć zespół czynności prawnych obejmujących:
• wszelkie sprawy związane z wykorzystaniem dla budownictwa terenów zgodnie z ustaleniami miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego
• wszelkie czynności związane z projektowaniem obiektu budowlanego
• uzyskanie opinii, uzgodnień oraz pozwoleń wymaganych przepisami szczególnymi
• złożenie wniosku o pozwolenie na budowę
• rozpoznanie wniosku
• wydanie decyzji o pozwoleniu na budowę
• wszelkie postępowania odwoławcze od decyzji i postanowień wydawanych w toku procesu budowlanego
• uzyskanie decyzji o zezwoleniu na rozbiórkę obiektu budowlanego i realizację tej decyzji
• proces budowy, to jest właściwą realizację projektu budowlanego zgodnie z decyzją
• wszelkie czynności związane z uzyskaniem zezwolenia na użytkowanie, zmianę sposobu użytkowania oraz właściwą eksploatację obiektu budowlanego